Czy każde zdanie można przerobić na stronę bierną? Jak to zrobić poprawnie i o czym trzeba pamiętać? Jeśli czujesz, że masz braki w wiedzy, śpieszymy z pomocą! Zajrzyj po szczegóły i sprawdź się w teście.

Passive voice – czym jest strona bierna?

Stroną bierną określamy taką konstrukcję, za pomocą której przenosimy uwagę z wykonawcy czynności (ang. agent) na obiekt czynności (ang. object). Dochodzi nawet do sytuacji, kiedy nie musimy wyjaśniać, kto wykonał daną czynność.

• Books are written because people love stories. (Książki są pisane, ponieważ ludzie kochają historie)

Zdania w stronie biernej przede wszystkim zmieniają nam perspektywę. Jak widać, wykonawca czynności w ogóle się nie pojawił, a mimo to rozumiemy całą wypowiedź i bardziej od tego, kto pisze książki, interesuje nas sam przedmiot czynności. To typowe dla sformułowań, które przedstawiają jakiś punkt widzenia albo prawdy ogólne.

Czym różni się strona bierna od strony czynnej?

Strona czynna (ang. Active Voice) skupia się na wykonawcy czynności. Rozpoznajemy ją po podstawowym szyku zdania (SVO), które składa się kolejno z podmiotu, orzeczenia i dopełnienia. W stronie biernej odwracamy tę kolejność, dlatego podmiotem staje się dopełnienie bliższe.

Jeśli mamy wątpliwości, że chodzi o stronę bierną, możemy sprawdzić, czy na końcu zdania występuje przyimek by. To bez wątpienia najprostszy i najszybszy sposób, ale nie zawsze możliwy. Dlatego najlepiej znaleźć odmieniony czasownik to be. Jest on nieodłącznym elementem strony biernej, więc gdzieś musi się ukrywać:

• The house was builded in 1900. (Dosłownie: Dom został wybudowany w 1900 roku)
• The toilet is cleaned every day. (Dosłownie: Toaleta jest sprzątana każdego dnia)

Kiedy można zrobić stronę bierną?

Podobnie postępujemy, kiedy chcemy przekształcić zdanie ze strony czynnej na bierną. Mimo że w wielu przypadkach przytaczanie wykonawcy czynności jest zbyteczne, to dodanie przyimka by pomoże nam się upewnić co do zasadności użycia passive voice. Oto przykład:

• A new shopping mall has been opened. (Nowa galeria handlowa została otwarta)
• A new shopping mall has been opened by two businessmen. (Nowa galeria handlowa została otwarta przez dwóch biznesmenów)

Pierwsze zdanie mówiące o tym, że otwarto sklep, jest w pełni zrozumiałe i wystarczająco ciekawe dla potencjalnego klienta. Jednak to drugi przykład potwierdza, że użyliśmy właściwej konstrukcji składniowej.

Podsumowując, strona bierna występuje tam, gdzie znajduje się dopełnienie bliższe i gdzie pojawiają się czasowniki przechodnie (ang. transitive verbs), które wywierają bezpośredni wpływ na dopełnienie. Przykładowo:

• John sent a message. (John wysłał wiadomość) → A message was sent by John. (Wiadomość została wysłana przez Johna)

Co wysłał? Wiadomość. Zdanie bez dopełnienia bliższegobyłoby niekompletne i pozbawione większego sensu. Stąd wiemy, że czasownik send jest przechodni i może tworzyć formy strony biernej.

Kiedy nie można zrobić strony biernej?

Rzecz jasna, w niektórych sytuacjach nie powinniśmy tworzyć strony biernej. Najlepiej zobaczyć to na przykładzie jakiegoś czasownika nieprzechodniego, czyli takiego, który nie potrzebuje dopełnienia bliższego do tego, aby zdanie było poprawne gramatycznie/językowo. Za to w zdaniu mogą się pojawić inne ciekawe elementy:

• Their maid sleeps in the kitchen. (Ich pokojówka śpi w kuchni) → In the kitchen is slept by their maid.

Zarówno w stronie czynnej, jak i biernej występuje dopełnienie dalsze in the kitchen. W związku z tym jakiekolwiek próby utworzenia strony biernej spaliłyby na panewce. Wszak nie możemy pozbyć się przyimka miejsca in, jak i nie jesteśmy w stanie znaleźć dopełnienia bliższego. Ponadto zastosowanie passive voice w tym przypadku skutkowałoby przekręceniem pierwotnego sensu.

Passive voice – tworzenie strony biernej

Dobrze… Ale co z samą budową? Dlaczego w jednym zdaniu pojawia się was, a w drugim is? Mimo że wydaje się to dziwne, to jednak jest jak najbardziej poprawne, ponieważ tworzenie strony biernej w języku angielskim jest znacznie subtelniejsze niż w języku polskim. Najlepiej świadczy o tym fakt, że na ostateczny wygląd zdania ma wpływ czas gramatyczny.

Uspokajamy jednak, że zmiany zachodzą na poziomie czasownika być. Wszędzie indziej obowiązuje podobny schemat działania, dlatego warto zapamiętać ten uniwersalny wzór:

• Podmiot + odmieniony czasownik być + past participle (imiesłów przymiotnikowy bierny).

Wspomniany wyżej imiesłów w języku ojczystym rozpoznajemy po końcówkach fleksyjnych -ny, -ony, -ty. W angielskim jest nim past participle, czyli III forma czasownika albo czasownik regularny z końcówką -ed.

Strona bierna w czasie Present Simple

Dla czasu teraźniejszego prostego w stronie biernej stosujemy wzór:

• Podmiot + odmieniony czasownik być (am/are/is) + past participle.

Czas teraźniejszy prosty pociąga za sobą dalsze konsekwencje, dlatego również odmieniony czasownik to be musi pojawić się w Present Simple.

• She bakes (Present Simple) muffins → Muffins are (Present Simple) baked.

Forma are bierze się z tego, że podmiot i orzeczenie zamieniają się miejscami. Czasownik być został tu uzgodniony z muffinkami, które mają liczbę mnogą.

• Lucy bakes muffins. → Muffins are baked by Lucy. (Lucy piecze muffinki → Muffinki są pieczone przez Lucy)

Strona bierna w czasie Present Continuous

W czasach typu Continuous musimy pamiętać o drugim be z końcówką -ing:

• Podmiot + odmieniony czasownik być (am/are/is) + being + past participle.

Przykładowo:

• I can assure you that this issue is being investigated. (Zapewniam cię, że ta sprawa jest obecnie badana)
• Our bags are being checked at the airport. (Nasze torby są teraz sprawdzane na lotnisku)

Strona bierna w czasie Past Simple

Stronę bierną w tym czasie tworzymy na bardzo podobnej zasadzie jak w czasie teraźniejszym prostym, pamiętając jednocześnie o odpowiedniej formie czasownika to be. Uniwersalny wzór poniżej:

• Podmiot + odmieniony czasownik być (was/were) + past participle.

Przykłady:

• Susan’s book was released in the fall. (Książka Susan została wydana na jesieni)
• Reports were prepared on time. (Raporty zostały przygotowane na czas)

Strona bierna w czasie Present Perfect

Tu konstrukcja strony biernej przebiega według schematu:

• Podmiot + odpowiednia forma czasownika (have been/has been) + past participle.

Zaobserwujmy:

• My bracelet has been stolen from under my nose! (Moja bransoletka została mi sprzątnięta sprzed nosa!)
• Before launching, all products have been tested. (Wszystkie produkty zostały przetestowane przed wprowadzeniem ich na rynek)

Strona bierna w czasie Future Simple

Kolejnym częstym przypadkiem jest strona bierna w czasie przyszłym prostym:

• Podmiot + will + be + past participle.

Czyli na przykład:

• The book will be written next week. (Książka zostanie napisana w następnym tygodniu)
• Dinner will be cooked in a few minutes. (Obiad będzie gotowy za kilka minut)

Strona bierna w czasie Future Perfect

Jeśli nie masz jeszcze dość strony biernej, a mamy taką nadzieję, spróbuj zapamiętać kolejny wzór dla czasu przyszłego dokonanego:

• Podmiot + will + have been + past participle.

A zatem:

• This new album will have been released before December. (Ten nowy album zostanie wypuszczony przed grudniem)
• Our project will have been finished by tomorrow. (Nasz projekt będzie skończony do jutra)

Strona bierna w czasie Future Continuous

Choć z tym wariantem spotykamy się nad wyraz rzadko, to w ramach ciekawostki podamy choć jeden przykład i wzór:

• Podmiot + will + be + being + past participle.

Z tej osobliwej układanki wychodzi nam zdanie:

• Her room will be being painted. (Jej pokój będzie malowany)

Strona bierna czasowników modalnych

Popularnymi czasownikami modalnymi są np. can/could, may/might czy must. W stronie biernej występuje po nich czasownik w formie bare infinitive (pol. goły bezokolicznik), czyli pozbawiony to.

• It can be done. (To da się zrobić/To może zostać zrobione)
• Don’t delude yourself, much more must be done. (Nie łudź się, trzeba zrobić dużo więcej)

Jeśli wypowiedź dotyczy przeszłości, trzeba wstawić formę have been:

• This book could have been written much better. (Ta książka mogła być napisana dużo lepiej)
• He thinks she might have been stalked by somebody. (On myśli, że mogła być przez kogoś śledzona)

Strona bierna – konstrukcje bezosobowe

Ciekawi Cię, czy można się jeszcze bardziej zdystansować? Oto, jak wygląda strona bierna, kiedy użyjesz konstrukcji bezosobowej:

• He is said to be the best opera singer. (Mówi się, że on jest najlepszym śpiewakiem operowym)
• It is said that famous people are mostly unhappy. (Mówi się, że sławni ludzie są przeważnie nieszczęśliwi)

W konstrukcjach bezosobowych pojawiają się też inne czasowniki, takie jak np. think, believe czy suppose.

• He is thought to be one of the best footballers. (Uważa się, że to jeden z najlepszych piłkarzy)
• She is believed to be a great mum. (Uważa się, że ona jest świetną mamą)
• It is supposed that their son has dyslexia. (Przypuszcza się, że ich syn ma dysleksję)

Strona bierna w angielskim – kiedy jej używamy?

Szkoła wpajała nam, że lepiej unikać strony biernej, bo to zaburza estetykę wypowiedzi i brzmi nienaturalnie. Czy w języku angielskim jest podobnie? Wręcz przeciwnie! Osoby anglojęzyczne znacznie skwapliwiej korzystają ze strony biernej i zazwyczaj nie jest im to poczytane za minus.

Strona bierna (passive voice) wyraża zainteresowanie odbiorcą czynności, dlatego pojawia się wtedy, kiedy:

• łatwo odgadnąć, kto jest wykonawcą czynności,
• wskazanie wykonawcy czynności nie jest wymagane,
• nie wiadomo, kto jest podmiotem zdania,
• wykonywana czynność jest ważniejsza od podmiotu zdania.

Często używamy strony biernej w sytuacjach formalnych, takich jak publiczne ogłoszenia albo pisma urzędowe. W codziennym życiu przydaje się też wtedy, kiedy nie chcemy wskazywać palcem, kto za coś odpowiada. Przykładowo:

• Some mistakes were made. (Popełniono błędy/Zostały popełnione błędy)

Dzięki stronie biernej podkreślamy też to, co jest dla nas ważne. Porównajmy:

• Mr Smith offers a high salary. (Pan Smith oferuje wysoką pensję)
• A high salary is offered by Mr Smith. (Wysoka pensja jest zaoferowana przez pana Smitha)

Dla większości pracowników najistotniejszą informacją będzie wynagrodzenie. W stronie biernej osoba pana Smitha schodzi więc na dalszy plan.

Strona bierna – na co uważać?

Stwierdzenie, iż popełniono jakieś błędy, jest znacznie delikatniejsze niż wytknięcie niedoróbek konkretnej osobie. Mimo to należy bardzo uważać, żeby nie przedobrzyć. W niektórych przypadkach strona bierna, nawet jeśli poprawna językowo, może wzbudzić pewne podejrzenia.

Kiedy odpytywany na lekcjach historii student powie:

• The first telegraph was invented in the nineteenth century. (Pierwszy telegraf został wynaleziony w XIX wieku)

jego nauczyciel najprawdopodobniej pomyśli, że próbuje zatuszować niewiedzę. Dlatego nawet jeśli z założenia nie musimy podawać wykonawcy czynności w stronie biernej, warto czasem zrobić wyjątek i zdradzić więcej szczegółów:

• The first telegraph was invented by Francis Ronalds in 1816. (Pierwszy telegraf został wynaleziony przez Francisa Ronaldsa w 1816 roku)

Passive Voice – ćwiczenia na stronę bierną

Przekształć stronę czynną na bierną, o ile to możliwe:

1. People say that she’s a kleptomaniac. (Ludzie mówią, że ona jest kleptomanką)
2. Teachers can punish naughty children. (Nauczyciele mogą ukarać niegrzeczne dzieci)
3. He accepted the gift without complaining. (Przyjął podarunek bez słowa sprzeciwu)
4. They came home. (Wrócili do domu)
5. Congratulations, you have done an amazing job! (Gratulacje, zrobiłeś kawał dobrej roboty!)
6. While they were serving lunch, he was walking home. (Podczas gdy oni serwowali lunch, on wracał do domu)
7. People think kittens are so cute. (Ludzie uważają, że kotki są takie słodkie)
8. Somebody took my lip gloss. (Ktoś zabrał mój błyszczyk do ust)

Strona bierna – odpowiedzi

Aby przedwcześnie nie podpowiadać, zmieniliśmy kolejność odpowiedzi.

1. The gift was accepted without complaining. (Podarunek został przyjęty bez słowa sprzeciwu)
2. Congratulations, an amazing job has been done! (Gratulacje, kawał dobrej roboty został zrobiony!)
3. It is said that she’s a kleptomaniac. (Mówi się, że ona jest kleptomanką)
4. While lunch was being served, he was walking home. (Podczas gdy był podawany lunch, on wracał do domu)
5. Naughty children can be punished. (Niegrzeczne dzieci mogą zostać ukarane)
6. Home was come by them. → To zdanie jako jedyne nie nadaje się do strony biernej.
7. My lip gloss was taken. (Mój błyszczyk został mi zabrany)
8. Kittens are thought to be so cute. (Uważa się, że kotki są takie słodkie)

Na tym kończymy dzisiejszy artykuł. Chętnych zachęcamy też do obejrzenia naszego odcinka z serii Gramatyczna sobota, w sam raz na podsumowanie.

Czy można uczyć się w domu i… opanować język obcy? Oczywiście! W Tutore to codzienność, a do nauki wystarczy tylko komputer i Internet. Zapisz pociechę na kurs angielskiego dla dzieci, my zajmiemy się resztą. Zapraszamy!