Angielski to język międzynarodowy, ale jego odmiany różnią się w zależności od regionu. Brytyjski angielski (British English) i amerykański angielski (American English) to dwie najważniejsze odmiany, które różnią się pod względem wymowy, słownictwa, pisowni i gramatyki. Znajomość tych różnic może być bardzo przydatna na maturze z języka angielskiego, szczególnie podczas pisania wypracowań czy rozwiązywania zadań związanych z tekstami w obu odmianach.
Wymowa
Różnice w wymowie są jednymi z najbardziej zauważalnych.
- Akcent
Brytyjski angielski (RP – Received Pronunciation) charakteryzuje się bardziej wyrazistą artykulacją, podczas gdy amerykański akcent jest bardziej zrelaksowany. - Samogłoski
- Brytyjczycy wymawiają samogłoski dłużej, np. w słowie „dance” [da:ns] (BrE) vs [dæns] (AmE).
- Amerykanie często „spłaszczają” samogłoski, co jest szczególnie widoczne w słowach takich jak „fast” czy „class”.
- R
W amerykańskim angielskim „r” jest wymawiane wyraźnie, np. w słowie „car” [kɑːr], podczas gdy w brytyjskim angielskim „r” w takich pozycjach jest niemal nieme – „car” [kɑː].
Pisownia
Brytyjski i amerykański angielski różnią się również pod względem ortografii.
- -our vs -or
- colour (BrE) vs color (AmE)
- favour (BrE) vs favor (AmE)
- -ise vs -ize
W brytyjskim angielskim przyjmuje się końcówkę -ise, podczas gdy w amerykańskim -ize:
- organise (BrE) vs organize (AmE)
- realise (BrE) vs realize (AmE)
- -re vs -er
- centre (BrE) vs center (AmE)
- theatre (BrE) vs theater (AmE)
- Podwajanie spółgłosek
- travelling (BrE) vs traveling (AmE)
- cancelled (BrE) vs canceled (AmE)
Słownictwo
Niektóre słowa w brytyjskim i amerykańskim angielskim mają zupełnie inne odpowiedniki, mimo że oznaczają to samo.
- Codzienne przedmioty
- lift (BrE) vs elevator (AmE) – winda
- flat (BrE) vs apartment (AmE) – mieszkanie
- holiday (BrE) vs vacation (AmE) – wakacje
- Jedzenie
- biscuit (BrE) vs cookie (AmE) – ciastko
- chips (BrE) vs fries (AmE) – frytki
- courgette (BrE) vs zucchini (AmE) – cukinia
- Transport
- lorry (BrE) vs truck (AmE) – ciężarówka
- car park (BrE) vs parking lot (AmE) – parking
- petrol (BrE) vs gas (AmE) – benzyna
- Edukacja
- primary school (BrE) vs elementary school (AmE) – szkoła podstawowa
- headmaster (BrE) vs principal (AmE) – dyrektor szkoły
Gramatyka
Różnice w gramatyce nie są tak liczne, ale również mogą pojawić się na maturze.
- Czasowniki zbiorowe
W brytyjskim angielskim czasowniki zbiorowe (collective nouns) mogą być traktowane jako liczba pojedyncza lub mnoga:
- The team are winning. (BrE)
W amerykańskim angielskim zawsze liczba pojedyncza: - The team is winning. (AmE)
- Czasowniki posiłkowe
Brytyjczycy częściej używają shall zamiast will, szczególnie w pytaniach grzecznościowych:
- Shall we go? (BrE) vs Should we go? (AmE)
- Past Simple vs Present Perfect
Brytyjski angielski częściej używa czasu Present Perfect w kontekście zakończonych działań z wpływem na teraźniejszość:
- I have just eaten. (BrE)
Amerykanie częściej stosują Past Simple w tych sytuacjach: - I just ate. (AmE)
Kiedy te różnice mogą pojawić się na maturze?
- W zadaniach ze słuchania
Warto osłuchać się z oboma akcentami, ponieważ nagrania maturalne mogą zawierać zarówno brytyjskie, jak i amerykańskie wymowy. - W zadaniach leksykalnych
W ćwiczeniach na dopasowanie wyrazów lub uzupełnianie luk mogą pojawić się różnice w słownictwie. - W wypowiedziach pisemnych
Podczas pisania wypracowania trzymaj się jednej wersji języka (brytyjskiej lub amerykańskiej). Mieszanie obu odmian może być traktowane jako błąd stylistyczny. - W zadaniach ze słownictwa
Różnice w nazwach codziennych przedmiotów lub czynności mogą stanowić temat pytań w części testowej.
Jak przygotować się do różnic między brytyjskim a amerykańskim angielskim?
- Słuchaj różnych akcentów
Oglądaj filmy i seriale zarówno w brytyjskim, jak i amerykańskim angielskim. Platformy streamingowe oferują szeroki wybór materiałów. - Twórz listy różnic w słownictwie
Zapisz najczęściej używane wyrazy w obu odmianach angielskiego i regularnie je powtarzaj. - Pracuj z nagraniami maturalnymi
Zadania ze słuchania pomogą Ci oswoić się z różnicami w wymowie i akcentach. - Ćwicz pisanie zgodnie z jedną odmianą
Wybierz brytyjski lub amerykański angielski i stosuj go konsekwentnie we wszystkich pisemnych zadaniach maturalnych.
Znajomość różnic jako klucz do sukcesu na maturze
Rozróżnienie między brytyjskim a amerykańskim angielskim to umiejętność, która może zwiększyć Twoją pewność siebie na maturze. Dobre opanowanie tych różnic pozwoli Ci lepiej poradzić sobie z zadaniami i pokaże egzaminatorom, że masz szeroką wiedzę językową. Regularne ćwiczenia, słuchanie i czytanie materiałów w obu odmianach to klucz do sukcesu.
CZYTAJ TAKŻE: Techniki zapamiętywania trudnych zagadnień. Skuteczne metody na naukę do matury
