Tabliczka mnożenia sama z siebie nie jest fascynująca, i w tym tkwi problem. Może za to stresować zarówno dzieci, jak i dorosłych, którzy nie wiedzą, co z tym fantem zrobić. Na szczęście mamy na to radę! Sprawdź, jak możesz pomóc swojemu dziecku uczyć się tabliczki mnożenia z przyjemnością i bez żmudnego wkuwania.

Czym jest tabliczka mnożenia?

Na początek odrobina teorii. Tabliczką mnożenia określamy kwadratową tablicę, na której przedstawiamy wyniki mnożonych przez siebie liczb naturalnych. Dzięki niej można szybciej i łatwiej nauczyć się działań matematycznych, które przydadzą się na całe życie. Minusem takiego rozwiązania jest jednak monotonność, dlatego niżej podpowiadamy, jak ją ogarnąć i dobrze się przy tym bawić.

Z kolei mnożenie to najprościej mówiąc wielokrotność dodawania (2 x 3 = 3 + 3). Nazywamy je działaniem przemiennym, czyli tak jak w dodawaniu nie ma znaczenia kolejność liczb (2 +1 = 1 + 2), tak samo jest w mnożeniu (2 × 5 = 5 × 2).

Jak nauczyć dziecko tabliczki mnożenia?

W niektórych szkołach czy domach wciąż pokutuje przekonanie, że tabliczki mnożenia najlepiej nauczyć się na pamięć. Nauczyciel musiałby wówczas ograniczyć się do tradycyjnych metod, dobrze znanych wcześniejszym pokoleniom. Wiadomo jednak, że wkuwanie na blachę jest niezwykle żmudnym i mało efektywnym zajęciem, które w dodatku frustruje. Zresztą nic dziwnego, bo w ten sposób wykorzystujemy niewielki ułamek możliwości naszego mózgu.

Tymczasem umysł jest głodny wiedzy, a dzieci posiadają niezwykłe zdolności uczenia się, kiedy tylko pozwolimy im działać lepiej. Kluczem jest doprowadzenie dziecka do lepszego zrozumienia, tak aby wraz z kolejnymi wynikami odczuwało coraz większą ekscytację i satysfakcję z podjętego wysiłku. Nauka tabliczki mnożenia wcale nie musi być nudna!

Jakie zatem są sposoby? Spośród wielu możliwości zebraliśmy kilka pomysłów. Bardzo możliwe, że korzystając z nich, dziecko pokocha matematykę i zobaczy, że liczby – podobnie jak litery – skrywają fascynujące tajemnice.

Zabawa w wielokrotności

Do tej gry grupowej potrzebujemy jakiejkolwiek piłki. Zadaniem każdego jest rzucić do kogoś piłkę i liczyć do możliwie jak największej liczby. Rzucając piłką, wypowiadamy wielokrotność danej liczby. Dajmy na to, zaczynasz od liczby 2 i przekazując piłkę innej osobie, powtarzasz na przemian jej wielokrotności (2, 4, 6, 8, 10, 12 i tak dalej).

Dzięki tej zabawie dzieci uczą się myślenia potrzebnego do sprawnego mnożenia. Ponadto uświadamiają sobie, skąd dokładnie biorą się konkretne wyniki. Wielokrotności bowiem przypominają zwykłe dodawanie. Z tą różnicą, że dodajemy przez cały czas tę samą liczbę. Zaobserwujmy:

2 × 1 = 2

2 x 2 = 2 + 2

2 x 3 = 2 + 2 + 2

2 x 4 = 2 + 2 + 2 + 2.

Gra memory oparta o tabliczkę mnożenia

Do tej gry potrzebny nam będzie kawałek kartonu albo kartka wykonana ze sztywnego papieru. Należy wyciąć około 16-20 kwadratów. Następnie podzielić je na dwie części i na pierwszej połowie napisać wybrane przez siebie działania z podstawowej tabliczki mnożenia w zakresie od 0 do 100. Na drugiej połowie notujemy wyniki tych działań. Na koniec mieszamy ze sobą wszystkie kwadraciki i odkładamy je zakryte, częścią odwróconą do dołu.

Każdy z graczy może podnieść dwa takie kwadraciki. W momencie, kiedy je odsłoni, sprawdza, czy działanie zgadza się z jego wynikiem. Jeśli tak, może je zabrać i otrzymuje punkt. Wygrywa ten, który uzbiera najwięcej pasujących do siebie par.

Gra jest świetnym treningiem dla umysłu i dzieci chętnie uczą się tabliczki mnożenia w ten sposób. W przypadku, gdy dziecko nie ma pewności co do prawidłowego wyniku, może śmiało zwrócić się o pomoc do rodzica albo do innego opiekuna. Warto dodać, że gra memory rozwija też umiejętności miękkie, np. spostrzegawczość.

Karty przypominajki

Do tej gry potrzebne będą kolorowe karteczki samoprzylepne oraz flamastry. Wspólnie z dzieckiem zapisujemy na nich wszystkie możliwe działania mnożenia, w zakresie od 0 do 100. Potem przyklejamy te karteczki w różnych miejscach w domu. Wybór jest dowolny pod warunkiem, że karteczki są dla dziecka dobrze widoczne i ma do nich swobodny dostęp.

Karty przypominajki pod pewnym względem przypominają tradycyjne uczenie się, ale w praktyce okazują się całkiem użyteczne. Mimo że nie zapewniają dziecku rozrywki, są ciekawym sposobem na zapamiętywanie. Jako że karteczki mogą zostać rozmieszczone niemal wszędzie, dziecko utrwala tabliczkę mnożenia, wykonując przy tym różne inne czynności. Kiedy spogląda na ścianę albo chwyta rękoma drzwi lodówki, na której umieściliśmy wcześniej równanie, może na przykład powtarzać na głos lub w myślach: 7 razy 7 równa się 49.

Sprytny sposób z kreskami

Ten sposób doda dziecku animuszu, ponieważ może samodzielnie monitorować swój tok myślenia. Zabawa polega na tym, że dziecko przedstawia przykładowe równanie za pomocą kresek. Załóżmy, że chce zobrazować, ile to jest 2 × 3. Musi najpierw narysować 2 kreski pochylone w prawo, a później 3 kreski pochylone w lewo, tak aby się ze sobą przecięły. Kiedy rysunek będzie już gotowy, trzeba policzyć wszystkie punkty styczne. Ich suma to wynik danego działania.

Na tej samej zasadzie można operować nieco większymi liczbami. Za przykład weźmy działanie 7 × 6. Rysujemy 7 kresek pochylonych w prawo i 6 kresek pochylonych w lewo. Na koniec liczymy wszystkie punkty styczne, które pokazują wynik czarno na białym.

Wierszyki matematyczne

Różne sposoby radzenia sobie z problemem to jedno, a podejście do samej matematyki jako przedmiotu to drugie. W końcu zadanie z równaniami nie u każdego wywołuje zachwyt. Jeżeli dziecko ma duszę humanisty, trudno będzie mu się przekonać, a mnożenie „na sucho” okaże się prawdziwą mordęgą.

Na szczęście możemy wykorzystać jego mocne strony, tak aby nauka przyniosła wymagane efekty i jednocześnie pasowała do osobowości. Dla uczniów, rodziców i nauczycieli jedną z ciekawszych propozycji jest książka Tomasza Elbanowskiego pt. „Tabliczka mnożenia w wierszykach”. Znajdziemy w niej rymowane historyjki, które w błyskotliwy sposób zaznajamiają dziecko z mnożeniem. Oto fragment:

Policz pola szachownicy,

tu są liczby, tam litery.

Osiem razy osiem

to sześćdziesiąt cztery.

Tabliczka mnożenia w takim wydaniu to wspaniała zabawa językowa, która silnie oddziałuje na wyobraźnię i pozwala tworzyć nowe skojarzenia z logicznym rezultatem. Co więcej, z niektórych wierszyków można odczytać znacznie więcej niż tylko wynik działania matematycznego. W końcu o ile większość z nas wie, czym jest szachownica, pion albo pionek, o tyle nie każdy jest w stanie doprecyzować, z ilu pól składa się plansza.

Podobne rymowanki możemy tworzyć samemu albo w klasie z innymi. Im więcej różnych skojarzeń, które są dla nas żywe i interesujące, tym lepiej. Pamiętajmy też, że nie potrzebujemy szczególnych zdolności poetyckich, aby zaprezentowane treści były pouczające. My stworzyliśmy taki wierszyk:

Józek jest radosny,

bo ma prezentów naście.

A trzy razy cztery

daje nam dwanaście.

Bez względu na to, który sposób uznamy za najwłaściwszy, w zależności od potrzeb możesz korzystać z kilku rozwiązań naraz. W ramach powtórek dodatkowo warto pobrać na telefon specjalną aplikację. Tego typu oprogramowania najczęściej dają możliwość sprawdzenia się i często są całkowicie darmowe. Zobacz, czy przypadkiem nie ułatwią też nauki tabliczki mnożenia.

Tabliczka mnożenia na palcach – mnożenie liczb powyżej 5

Nie wszystkie wymienione metody zdadzą egzamin przy większych liczbach. Rysowanie kilkunastu kresek wiązałoby się z koniecznością wyposażenia się w dużą kartkę papieru, a to wydaje się mało praktyczne. Tymczasem w szkole podstawowej mnożenie powyżej pięciu, czyli np. 6 × 6, 8 × 7, 9 × 9, sprawia dzieciom nie lada problemy.

W takich sytuacjach tabliczkę mnożenia można opanować za pomocą metody liczenia na palcach. Dla przykładu wykonamy działanie 7 × 7. Ponieważ każda z dłoni odpowiada liczbie 5, musimy znaleźć sposób na przeliczenie liczb powyżej pięciu.Robimy to dwuetapowo.

Najpierw należy zgiąć po dwa palce u obu rąk, bo tyle nam brakuje do siedmiu. Kiedy spojrzymy teraz na zgięte palce, zobaczymy, że jest ich cztery. Każdy zgięty palec oznacza dziesiątkę. Kiedy więc zsumujemy wszystkie cztery dziesiątki, otrzymamy liczbę 40. Właśnie skończyliśmy pierwszą część obliczeń.

Potem przechodzimy do drugiej części, a uwagę tym razem skupiamy na wyprostowanych palcach. Zarówno na prawej, jak i na lewej dłoni możemy doliczyć się trzech wyprostowanych palców. Tym razem nie sumujemy ich, lecz mnożymy 3 palce przez 3 palce, ponieważ tyle palców do policzenia mamy teraz przed oczami.

Na koniec dodajemy pierwszy i drugi wynik, i otrzymujemy 49 – to wynik mnożenia siedem przez siedem. Zobaczmy to jeszcze raz:

• Zgięte palce prawej i lewej ręki: 10 (pierwszy palec z prawej ręki) + 10 (drugi palec z prawej ręki) + 10 (trzeci palec z lewej ręki)+ 10 (czwarty palec z lewej ręki) = 40
• Wyprostowane palce prawej i lewej ręki: 3 (trzy palce z prawej ręki) x 3 (trzy palce z lewej ręki) = 9
• Łącznie: 40 + 9 = 49

Na tej samej zasadzie można wykonać działanie 8 × 8. Mamy przed sobą obie dłonie, gdzie każda z nich to liczba 5. Zatem opuszczamy kolejno po trzy palce palce jednej i drugiej dłoni. Pamiętamy o dziesiątkach przypisanych do każdego zgiętego palca.

• Zgięte palce prawej i lewej ręki: 10 (pierwszy palec z prawej ręki) + 10 (drugi palec z prawej ręki) + 10 (trzeci palec z prawej ręki)+ 10 (czwarty palec z lewej ręki)+ 10 (piąty palec z lewej ręki) + 10 (szósty palec z lewej ręki) = 60

Pora zająć się dwoma wyprostowanymi palcami u obu rąk:

• Wyprostowane palce prawej i lewej ręki: 2 (dwa palce z prawej ręki) x 2 (dwa palce z lewej ręki) = 4

Po zsumowaniu łącznie wychodzi 64.

Mnożenie przez liczbę 0, 1, 2, 3, 4, 5

Przez liczbę 0

Mnożenie przez 0 to najłatwiejsza sprawa! Niezależnie od tego, jaką liczbę będziemy mnożyć przez 0, wynik zawsze wyniesie 0.

1 × 0 = 0

45 × 0 = 0

1256 x 0 = 0

645823 × 0 = 0

Przez liczbę 1

Mnożenie przez liczbę 1 to też bułka z masłem. W tym przypadku wynik zawsze będzie wynosił tyle co liczba, przez którą mnożona jest jedynka. Poniżej przykład takiego działania:

1 x 1 = 1

1 x 2 = 2

1 x 3 = 3

1 x 4 = 4

1 x 5 = 5

1 x 6 = 6

1 x 7 = 7

1 x 8 = 8

1 x 9 = 9

1 x 10 = 10

Uwaga! Pamiętaj, że liczby w mnożeniu można zamieniać miejscami, dlatego 8 x 1, 5 x 1, czy 7 x 1 nie wpłynie na wynik i zawsze da nam kolejno 8, 5 i 7.

Przez liczbę 2

2 x 1 = 2

2 x 2 = 4

2 x 3 = 6

2 x 4 = 8

2 x 5 = 10

2 x 6 = 12

2 x 7 = 14

2 x 8 = 16

2 x 9 = 18

2 x 10 = 20

2 x 11 = 22

2 x 12 = 24

Przez liczbę 3

3 x 1 = 3

3 x 2 = 6

3 x 3 = 9

3 x 4 = 12

3 x 5 = 15

3 x 6 = 18

3 x 7 = 21

3 x 8 = 24

3 x 9 = 27

3 x 10 = 30

3 x 11 = 33

3 x 12 = 36

Przez liczbę 4

4 x 1 = 4

4 x 2 = 8

4 x 3 = 12

4 x 4 = 16

4 x 5 = 20

4 x 6 = 24

4 x 7 = 28

4 x 8 = 32

4 x 9 = 36

4 x 10 = 40

4 x 11 = 44

4 x 12 = 48

Przez liczbę 5

5 x 1 = 5

5 x 2 = 10

5 x 3 = 15

5 x 4 = 20

5 x 5 = 25

5 x 6 = 30

5 x 7 = 35

5 x 8 = 40

5 x 9 = 45

5 x 10 = 50

5 x 11 = 55

5 x 12 = 60

Mnożenie przez liczbę 6, 7, 8, 9, 10

Przez liczbę 6

6 x 1 = 6

6 x 2 = 12

6 x 3 = 18

6 x 4 = 24

6 x 5 = 30

6 x 6 = 36

6 x 7 = 42

6 x 8 = 48

6 x 9 = 54

6 x 10 = 60

6 x 11 = 66

6x 12 = 72

Przez liczbę 7

7 x 1 = 7

7 x 2 = 14

7 x 3 = 21

7 x 4 = 28

7 x 5 = 35

7 x 6 = 42

7 x 7 = 49

7 x 8 = 56

7 x 9 = 63

7 x 10 = 70

7 x 11 = 77

7 x 12 = 84

Przez liczbę 8

8 x 1 = 8

8 x 2 = 16

8 x 3 = 24

8 x 4 = 32

8 x 5 = 40

8 x 6 = 48

8 x 7 = 56

8 x 8 = 64

8 x 9 = 72

8 x 10 = 80

8 x 11 = 88

8 x 12 = 96

Przez liczbę 9

9 x 1 = 9

9 x 2 = 18

9 x 3 = 27

9 x 4 = 36

9 x 5 = 45

9 x 6 = 54

9 x 7 = 63

9 x 8 = 72

9 x 9 = 81

9 x 10 = 90

9 x 11 = 99

Przez liczbę 10

10 x 1 = 10

10 x 2 = 20

10 x 3 = 30

10 x 4 = 40

10 x 5 = 50

10 x 6 = 60

10 x 7 = 70

10 x 8 = 80

10 x 9 = 90

10 x 10 = 100

Tabliczka mnożenia na lekcjach matematyki

Podsumowując, warto popracować nad tym, aby dziecko nie postrzegało nauki tabliczki mnożenia jako czegoś strasznego, nudnego i trudnego do opanowania. Pokaż dziecku, że takie liczenie może być ciekawe i nie wymaga herkulesowego nakładu pracy. Pamiętaj też, aby je pochwalić i dobrym słowem zachęcić do dalszej pracy. Niech poczuje satysfakcję, kiedy coraz lepiej radzi sobie z działaniami!

Nauka poprzez zabawę to doskonały sposób, aby dziecko zobaczyło, że tabliczkę mnożenia można opanować bezboleśnie. Z pomocą przychodzi też matematyka online, która jest specjalnym programem zajęć prowadzonym przez doświadczonych nauczycieli. Nauka opiera się głównie na uczestnictwie w różnych grach, które wprowadzają dziecko w działania na liczbach naturalnych, całkowitych, ułamkach i nie tylko.

Na koniec pamiętajmy: tabliczka mnożenia towarzyszy nam przez całe życie, dlatego zadbajmy o dobre pierwsze wrażenie. Im lepiej dziecko opanuje podstawy, tym prostsze i przyjemniejsze będą powtórki. Kiedy zaś mnożenie w zakresie od 0 do 100 będziemy mieć już w małym palcu, wystarczy tylko co jakiś czas sprawdzić wiedzę i stopniowo zmniejszać częstotliwość (na przykład raz na tydzień, następnie raz na miesiąc kwartał i potem raz na rok).