Charakterystyka postaci to jedno z najczęstszych zadań, z którymi uczniowie szkół podstawowych i gimnazjum muszą się zmierzyć na lekcji języka polskiego. Charakterystyka tak naprawdę stanowi podstawowy sposób poznawania i rozumienia otaczającego nas świata i ludzi. Jak napisać charakterystykę? Jakie elementy musi zawierać i czym się różni od opisu postaci?

Czym jest charakterystyka?

Charakterystyka jest formą wypowiedzi pisemnej, w której przedstawiamy / opisujemy / analizujemy oraz interpretujemy daną postać. Najczęściej są to bohaterzy literaccy i postacie rzeczywiste. Są różne rodzaje charakterystyki, ale o tym dowiesz się, czytając artykuł dalej.

Jak napisać charakterystykę postaci? Budowa charakterystyki

Dobrze napisania charakterystyka składa się z poszczególnych elementów: wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

Wstęp

Zadaniem wstępu jest wzbudzenie ciekawości w czytelniku i zachęcenie do dalszego czytania. Wstęp musi przedstawiać daną osobę, jej imię, nazwisko, czy jest to bohater literacki, przyjaciel, ktoś z rodziny, ze szkoły itp.

Rozwinięcie

Rozwinięcie charakterystyki postaci musi zawierać bardziej rozbudowany opis postaci. To właśnie w tym miejscu opisujemy:

• cechy charakteru bohatera/osoby
• temperament (osobowość)
• zdolności i zainteresowania
• przedstawienie wyglądu zewnętrznego
• światopogląd
• postawę moralną
• relacje społeczne
• stosunek do innych

W rozwinięciu uzasadniamy co najmniej cztery cechy charakteru, podając przykłady sytuacji zdarzeń, kiedy dana cecha się uzewnętrzniła.

Ponadto rozwinięcie musi zawierać minimum 2 frazeologizmy i 2 porównania oraz 2 cytaty.

Zakończenie

W podsumowaniu możesz przejść do oceny postaci wraz z uzasadnieniem. Wysnuwamy swoje wnioski, opinie i refleksje na temat zachowania bohatera i ogólnie jego osoby. Bierzemy pod uwagę jego postępowanie, charakter itp. Tutaj jest miejsce na własne odczucia na temat opisywanego bohatera.

Czym charakterystyka postaci różni się od opisu postaci?

W charakterystyce zawieramy subiektywną opinię na temat bohatera i jego postępowania. Natomiast napisanie opisu postaci polega na przedstawieniu faktów – zazwyczaj unika się własnych przemyśleń, domysłów i opinii. Dodatkowo charakterystyka postaci to zarówno opis jej wyglądu zewnętrznego, jak i cech wewnętrznych.

Rodzaje charakterystyki

• Charakterystyka pośrednia – w tego typu charakterystyce, charakteryzujemy daną postać przez pryzmat jej myślenia, otoczenia, zachowania, stosunku do innych ludzi i języka.
• Charakterystyka bezpośrednia – określamy wprost cechy bohatera. Na przykład ”Karol ma brązowe włosy i ładny uśmiech”.
• charakterystyka statyczna – opisujemy postać, której cechy wyglądu i charakteru są niezmienne.
• charakterystyka dynamiczna – prezentujemy osobę, która pod wpływem określonych wydarzeń i życiowych okoliczności przechodzi metamorfozę.
• charakterystyka całościowa (pełna) – opisujemy (w miarę możliwości) wszystkie cechy bohatera.
• charakterystyka częściowa – skupiamy się jedynie na wybranych cechach postaci.

Charakterystyka postaci podzielona ze względu na podmiot:

• charakterystyka indywidualna – prezentacja jednej postaci.
• charakterystyka zbiorowa – prezentacja grupy ludzi, np. subkultury czy warstwy społecznej.
• charakterystyka porównawcza – charakterystykę porównawczą stosujemy, kiedy chcemy zaprezentować przynajmniej dwie postacie w celu ukazania ich różnic oraz podobieństw, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych.
• autocharakterystyka – prezentacja samego siebie.

Przydatne wyrażenia do charakterystyki postaci

• znajdował się…
• charakteryzował się…
• cechowało go…
• odznaczał się…
• wyróżniał się…
• zaistniał w życiu przez…
• wykazywał się…
• podobało mu się, gdy…
• znał się na…
• cieszył się zawsze z…
• czasami zachowywał się jak…
• czuł często…
• rozumiał, że/nie rozumiał, że…
• traktował z szacunkiem…
• denerwował się, gdy…

Wskazówki do pisania charakterystyki

Po zakończeniu pisania charakterystyki warto jeszcze raz przeczytać tekst, aby wyłapać ewentualne błędy ortograficzne i wprowadzić poprawki.

Pamiętaj, aby nie wypisywać samych cech charakteru. Dobra charakterystyka zawiera uzasadnienia Twoich obserwacji. Dlatego pisząc o danej cesze charakteru, przywołaj sytuacje i zdarzenia, które będą potwierdzeniem danej cechy. Możesz też przytoczyć cytaty z książki, filmu lub serialu.

Unikaj powtórzeń, staraj się używać synonimów. Wyżej jest lista słów, które możesz użyć w swojej charakterystyce.

Teraz już wiesz, jak napisać dobrą charakterystykę! Mamy nadzieję, że pomogliśmy. Trzymamy kciuki za Twoją charakterystykę.