Choć brzmi to nieco jak wizja futurysty, dziś do tworzenia autorskiej muzyki nie trzeba nawet posiadać instrumentów. Komputery wychodzą naprzeciw początkującym i doświadczonym twórcom.
Jakiego programu potrzebuję?
Kiedyś, żeby nagrać muzykę z zewnątrz używało się dyktafonów. Dziś w mikrofon wyposażone są telefony, tablety i komputery, więc proste nagrania dźwiękowe można wykonywać praktycznie bez większych umiejętności. Kiedy przychodzi jednak do tworzenia muzyki, trzeba czegoś bardziej skomplikowanego – choć nie tak trudnego jak obsługa magnetofonu szpulowego. Rodzaj programu, którego potrzebujemy to DAW, czyli Digital Audio Workstation, a zatem dźwiękowe studio cyfrowe. Ten właśnie program będzie służył do rejestrowania, miksowania, obrabiania muzyki, aż do efektu ostatecznego.
Nie trzeba kończyć inżynierii dźwięku, by poradzić sobie z podstawowymi funkcjami. Na rynku dostępnych jest wiele programów dla osób na różnym poziomie zaawansowania, od takich dziecinnie prostych do bajecznie złożonych. Jeśli będziemy chcieli osiągnąć progres, musimy prócz obsługi takiego programu równolegle kształcić się w temacie obróbki dźwięku. Wiele świetnych piosenek zostało zrujnowanych przez kiepską jakość nagrania, i chyba szkoda marnować potencjał utworu prezentując go w niedostatecznie dobrej formie.
Większość programów do tworzenia muzyki ma umożliwiać nagrywanie instrumentów zewnętrznych, czyli fizycznie istniejących w naszym domowym studio. Urządzenia elektroniczne podłączamy bezpośrednio, do nagrywania analogowych będą potrzebne mikrofony. Podobnie z partiami wokalnymi, jeśli mają brzmieć dobrze, musimy nagrywać je profesjonalnym mikrofonem. Do produkcji muzyki w domu potrzebna więc będzie pewna ilość sprzętu – zależnie od naszych umiejętności muzycznych i aspiracji.
Czy muszę mieć instrumenty w domu, żeby tworzyć muzykę?
Program do tworzenia muzyki często zawiera w sobie instrumenty wirtualne, dzięki którym możemy „grać” na pianinie nie posiadając go fizycznie w domu. Możliwe jest to dzięki zawarciu w danym oprogramowaniu próbek dźwiękowych wielu instrumentów (ich jakość i ilość warunkuje cenę – ale o tym później). Dźwięki te wyzwalamy poprzez naciśnięcie danego przycisku na ekranie, bądź wykorzystując tzw. kontrolery midi. Może to być urządzenie z klawiaturą, guzikami czy panelem dotykowym, które przekazuje polecenia do komputera, w wyniku czego wydawany jest konkretny dźwięk.
Dla początkujących twórców zestaw: darmowy program + prosty kontroler midi jest idealny. Można w ten sposób stawiać pierwsze kroki z produkcją muzyki, przy niedużym zaangażowaniu środków. Rodzi to jednak oczywiście pewne ograniczenia. Przede wszystkim, przy niewielkiej ilości wiedzy i sprzętu nie będziemy w stanie stworzyć bardziej skomplikowanych form muzycznych. Najprostsze programy do edycji muzyki najlepiej sprawdzają się, jeśli chodzi o muzykę elektroniczną, dość prostą w budowie i brzmieniu. Jeśli chcemy porwać się na inny gatunek, będziemy potrzebować czegoś więcej, aby zbudować brzmienie nieodstające od poziomu profesjonalnych muzyków.
Jak wygląda praca w takim programie?
Obojętnie, czy z „żywym” czy komputerowym instrumentem, pierwsze kroki twórców muzyki zawsze są takie same: planujemy co i jak chcemy nagrać, a następnie wybieramy instrumenty których do tego użyjemy. W komputerowej edycji dźwięku pracuje się na śladach, czyli ścieżkach. Każda z nich reprezentuje inny element: gitarę, bas, pianino, perkusję, wokal. Na dodatkowym śladzie nagrany może być metronom, ułatwiający utrzymanie rytmu (później ścieżka ta jest usuwana). Praca tą metodą umożliwia sprawdzanie różnych wersji i brzmień, bez konieczności grania wszystkiego od początku. Możemy nagrać dwie ścieżki basu, o zróżnicowanym brzmieniu, a potem odsłuchać utwór wpierw z jedną, a później z drugą. Można także ścieżki audio wyciszać, przycinać czy na wiele sposobów edytować. Jeśli mowa o instrumencie wirtualnym, możemy nawet zmienić barwę z pianina na flet poprzeczny, zostawiając dźwięki w tym samym miejscu. Producentów muzyki elektronicznej zainteresuje duża gama gotowych beatów.
Bardziej skomplikowane programy do produkcji muzycznej dają dostęp do zaawansowanych funkcji, dzięki którym można edytować daną ścieżkę na wiele sposobów. Przykładowo, wokal można „podbić” z użyciem equalizera, potraktować limiterem czy zmultiplikować. Wchodząc w ścieżkę pianina można z pomocą myszy dodać dźwięki, których nie udało nam się uzyskać grając na klawiaturze midi. Możemy dodawać efekty dźwiękowe z gotowej bazy, wycinać szum otoczenia, a nawet odwrócić dźwięk i zagrać go „od tyłu”. Kuszącą opcją jest też wycinanie fragmentów muzyki i kopiowanie ich w inne miejsce.
Jaki program do tworzenia muzyki wybrać?
Spośród wielu najpopularniejszych programów dla młodych muzyków kilka wybija się na prowadzenie: są to Cubase, Cakewalk, Audacity i Garageband. Trzy z nich to darmowe programy, a mimo to stanowią całkiem dobrą propozycję na początek. FL Studio, Pro Tools, Logic czy Ableton Live to z kolei płatne programy, bardziej zaawansowane narzędzie dla doświadczonego twórcy.
Dobrym oprogramowaniem na początek jest takie, które ma przyjazny interfejs i zrozumiałe funkcje. To jasne, że najlepsze programy mają bardzo wiele możliwości, ale niekoniecznie potrzebujemy ich wszystkich od początku. Ważne, abyśmy mieli pełną kontrolę nad tym, co tworzymy, i rozumieli co i w jaki sposób zmieniamy. Na szczęście Internet pełen jest poradników i samouczków, często dostępnych nawet na stronie producenta danego programu. Posiłkować można się także poradnikami stworzonymi przez bardziej doświadczonych muzyków, zapoznając się przy okazji ze stylem pracy profesjonalistów.
To, czego potrzebujesz na początek przygody z tworzeniem muzyki to albo instrumenty fizycznie dostępne w domu, albo program posiadający bogatą bazę sampli (dźwięków). Rzecz jasna, nawet najlepszy program nie zastąpi elementarnej wiedzy muzycznej, poczucia rytmu i fantazji. Program do tworzenia muzyki to tylko narzędzie, z jego pomocą można przenieść do komputera swoje pomysły i doszlifować je. Pozwala tworzyć w różnych stylach muzycznych także tym osobom, dla których edycja muzyki jest nowością. Spośród dostępnych aplikacji warto wybrać taką, która będzie dla nas najprostsza.
Darmowy czy płatny program – co jest dla kogo?
W Internecie można znaleźć bardzo wiele programów do tworzenia muzyki, które są zupełnie bezpłatne, lub w okrojonej wersji dostępnej bez opłat. Korzystanie z nich jest jednak często nieintuicyjne, a niekiedy nawet zniechęcające. Rozpoczynając przygodę z komputerowym tworzeniem muzyki warto wybrać oprogramowanie, które jest popularne – to ułatwi nam poszukiwanie odpowiedzi na powstające pytania u innych użytkowników.
Bardzo znanym i powszechnie używanym programem do obróbki plików audio jest Audacity. Dla zupełnie początkujących twórców jest wręcz idealny, bo można na nim w prosty sposób nauczyć się logiki obsługi programów typu DAW. Mamy tutaj ścieżki, trochę efektów, i interfejs maksymalnie uproszczony. Program ten uruchomi się na prawie każdym komputerze, a jego funkcje w zupełności wystarczają do tego, żeby nagrać kilka instrumentów czy wokali. Można na nim ćwiczyć miksowanie, zanim przejdziemy do bardziej skomplikowanych operacji.
Użytkownicy komputerów Mac mogą za darmo korzystać z GarageBand. To systemowy program, a mimo to całkiem sensowny. Można w nim nagrywać zewnętrzne instrumenty, bądź wykorzystać zaszytą w programie bazę dźwięków. Główne cechy tego programu to prostota obsługi (działa nawet na tablecie), przyjemny interfejs graficzny i sporo podpowiedzi w obsłudze. Nie ma on zbyt wielu zaawansowanych funkcji i nie nadaje się do masteringu, ale sporo utworów młodych zespołów powstało właśnie przy jego użyciu.
Dla nieco bardziej spragnionych możliwości, ale ciągle poszukujących darmowych rozwiązań jest Cakewalk. To program z dużą historią, i niekoniecznie idący z duchem czasu jeśli chodzi o wygląd. Ma jednak całkiem sporo możliwości, wtyczek, efektów i opcji a przy tym – jest bezpłatny. Może stanowić krok w rozwoju dla tych, którzy szukają czegoś bardziej profesjonalnego, ale nie chcą jeszcze inwestować pieniędzy.
Cubase to także jeden ze starszych programów na rynku. To jego twórcy stworzyli standard VST, czyli wtyczek efektowych i wirtualnych instrumentów, na którym dziś pracuje większość programów DAW. Dzięki długiej karierze jest mocno dopracowany i popularny w wielu studiach dźwiękowych. Niektórzy mówią, że nie należy do najprostszych, ale daje potężne możliwości. Dostępny jest w kilku wersjach cenowych, które zróżnicowane są dostępem do biblioteki dźwięków.
Twórcy muzyki elektronicznej doceniają od lat FL Studio, które jednak słabo sprawdza się w innych gatunkach. To także program płatny, ale gwarantujący dożywotnie aktualizacje. W opinii użytkowników jest bardzo prosty w obsłudze, choć charakteryzuje się kilkoma rozwiązaniami które są charakterystyczne tylko dla niego, co utrudnia później zrozumienie innego programu.
Pro Tools to oprogramowanie, z którego korzystają producenci największych gwiazd na świecie – a każdy początkujący muzyk może ściągnąć ten program także na swój komputer. Umożliwia pracę na szablonach, oferuje mnóstwo zaawansowanych funkcji, a przy tym stanowi po prostu branżowy standard w większości studiów dźwiękowych. Opanowanie go jest niemal gwarancją odnalezienia się w każdym innym środowisku. Dostępny jest w modelu subskrypcyjnym.
Logic X Pro to kolejny program ściśle powiązany z komputerami Mac. Umożliwia obróbkę na znacznie wyższym poziomie skomplikowania, niż GarageBand, i jest przeznaczony raczej dla doświadczonych użytkowników. Można pracować na nim na komputerze i tablecie jednocześnie. Jego dużą zaletą jest baza poradników zawarta w samym oprogramowaniu.
Jeśli szukać programu, o którym najczęściej mówi się, że jest intuicyjny, będzie to Ableton Live. Bardzo popularny, a przez to łatwy do nauczenia się. Przeznaczony jest głównie do produkcji muzyki elektronicznej, ale może stanowić dobrą bazę edukacyjną dla każdego. Dostępny w kilku wersjach, zróżnicowanych pod kątem ilości brzmień.
Wybierając program dla siebie warto się zastanowić, gdzie będziemy go używać: nie wszystkie z powyższych nadają się bowiem do używania na żywo na scenie, a to czasem także jest potrzebne. Aby wykorzystać dany program w pełni, warto się go dobrze nauczyć – a to wymaga czasu i materiałów. Zwróćmy więc uwagę na to, jak dużo jest ich dostępnych w sieci. Najlepiej jest po prostu przetestować różne rozwiązania, i wybrać to, które będzie nam najbliższe.
